Czy notariusz może przyjechać do domu? Tak, ale nie zawsze

Czy notariusz może przyjechać do domu klienta? To pytanie zadają sobie osoby chore, unieruchomione, seniorzy oraz ci, którzy nie mogą stawić się osobiście w kancelarii. Choć podstawowym miejscem pracy notariusza jest jego kancelaria, przepisy prawa przewidują możliwość dokonania czynności notarialnych także poza nią - w określonych przypadkach i przy spełnieniu określonych warunków. Sprawdź, kiedy możesz liczyć na wizytę notariusza w domu, ile to kosztuje i jakie czynności możesz wtedy przeprowadzić.

• Notariusz poza kancelarią - co mówi prawo?
• Kiedy notariusz może przyjechać do domu?
• Jakie czynności notarialne można wykonać w domu?
• 1. Sporządzenie testamentu notarialnego
• 2. Ustanowienie pełnomocnictwa
• 3. Kupno lub sprzedaż nieruchomości
• 4. Oświadczenia o poddaniu się egzekucji (art. 777 KPC)
• Jak wygląda procedura wezwania notariusza do domu?
• Ile kosztuje wizyta notariusza w domu?
• Czy każda kancelaria oferuje taką usługę?
• Co jeśli notariusz odmówi przyjazdu?
• Kiedy i dlaczego warto skorzystać z wizyty notariusza w domu?

Notariusz poza kancelarią - co mówi prawo?

Zgodnie z art. 79 ustawy Prawo o notariacie, zasadą jest, że czynności notarialnych dokonuje się w kancelarii notarialnej. Jednak ten sam przepis pozwala notariuszowi na działanie poza nią, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności, zwłaszcza stan zdrowia strony.

W praktyce oznacza to, że jeśli osoba zainteresowana sporządzeniem aktu notarialnego nie jest w stanie dotrzeć do kancelarii - np. z powodu choroby, wieku czy pobytu w szpitalu - notariusz może udać się do jej miejsca pobytu, a więc np. do domu, szpitala, domu opieki, hospicjum, a nawet więzienia.

Kiedy notariusz może przyjechać do domu?

Notariusz może sporządzić akt notarialny w miejscu wskazanym przez klienta, jeżeli:

• przemawia za tym stan zdrowia lub ograniczenia ruchowe,
• charakter czynności tego wymaga (np. gdy odbywa się ona w miejscu oględzin nieruchomości),
• są ku temu inne ważne powody (np. sytuacje losowe, działania w trybie pilnym).

Nie oznacza to jednak, że każda prośba klienta będzie spełniona. Notariusz ocenia sytuację indywidualnie i ma prawo odmówić, jeśli nie widzi uzasadnienia prawnego dla opuszczenia kancelarii.

Jakie czynności notarialne można wykonać w domu?

Nie wszystkie czynności notarialne muszą odbywać się w kancelarii. W praktyce najczęściej spotykanymi sytuacjami, w których notariusz przyjeżdża do domu lub innego wskazanego miejsca, są:

1. Sporządzenie testamentu notarialnego

To jedna z najczęstszych czynności wykonywanych poza kancelarią. Osoby w podeszłym wieku lub w stanie terminalnym często chcą uporządkować sprawy majątkowe, ale nie są w stanie samodzielnie dotrzeć do notariusza. Notariusz może przyjechać do domu, szpitala lub hospicjum i na miejscu sporządzić akt notarialny zawierający treść testamentu.

Kiedy wygasa testament notarialny?

2. Ustanowienie pełnomocnictwa

Jeśli ktoś nie jest w stanie osobiście zarządzać swoimi sprawami - np. z powodu choroby - może udzielić pełnomocnictwa członkowi rodziny lub opiekunowi. Takie pełnomocnictwo do ważnych czynności (np. sprzedaży nieruchomości, reprezentacji w sądzie) również wymaga formy aktu notarialnego i może zostać sporządzone w domu.

3. Kupno lub sprzedaż nieruchomości

Co do zasady, transakcje dotyczące nieruchomości (sprzedaż, darowizna, ustanowienie służebności) odbywają się w kancelarii. Jednak w szczególnych sytuacjach - np. gdy jedna ze stron nie może się poruszać - notariusz może przyjechać do jej miejsca pobytu, aby sporządzić akt notarialny. Często jednak konieczne jest zapewnienie obecności wszystkich stron i odpowiednich warunków formalnych (dowody osobiste, dokumenty nieruchomości, obecność tłumacza przysięgłego, jeśli strona nie zna języka polskiego).

Darowizna, dożywocie czy testament? Co lepsze?

4. Oświadczenia o poddaniu się egzekucji (art. 777 KPC)

W sytuacjach, gdy np. trzeba zabezpieczyć umowę pożyczki lub najmu, możliwe jest podpisanie oświadczenia o poddaniu się egzekucji u notariusza poza kancelarią - pod warunkiem spełnienia wymogów formalnych.

Jak wygląda procedura wezwania notariusza do domu?

Aby notariusz przyjechał do domu, trzeba:

• Skontaktować się z kancelarią notarialną - telefonicznie lub mailowo.
• Wyjaśnić sytuację - dlaczego czynność nie może zostać dokonana w kancelarii.
• Przedstawić dokumenty - notariusz poprosi o skany lub zdjęcia dokumentów jeszcze przed wizytą.
• Ustalić termin - notariusz zaproponuje dogodny termin wizyty.
• Zorganizować obecność stron i świadków - jeśli czynność tego wymaga (np. przy testamencie lub przy udzieleniu pełnomocnictwa osoby niewidomej).

Ile kosztuje wizyta notariusza w domu?

Koszt wizyty notariusza poza kancelarią składa się z:

1. Standardowej taksy notarialnej - za daną czynność (np. sporządzenie testamentu, aktu sprzedaży nieruchomości).
2. Dodatkowego wynagrodzenia za dojazd - którego wysokość reguluje § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Stawki za dojazd zależą od odległości od kancelarii i czasu poświęconego przez notariusza. Przykładowo:

• w granicach miasta może to być od 50 do 300 zł,
• poza miastem - nawet kilkaset złotych (w zależności od kilometrów).

Warto wcześniej zapytać kancelarię o dokładną wycenę całej usługi.

Czy każda kancelaria oferuje taką usługę?

Nie każda kancelaria podejmuje się wykonywania czynności poza swoją siedzibą. Wynika to z obowiązków, jakie ciążą na notariuszach, ograniczeń czasowych, jak również konieczności odpowiedniego zabezpieczenia dokumentów i przestrzegania przepisów RODO. Jeśli zależy Ci na takiej usłudze, najlepiej od razu pytać, czy kancelaria oferuje dojazd i w jakim zakresie.

Co jeśli notariusz odmówi przyjazdu?

Notariusz ma prawo odmówić dokonania czynności poza kancelarią, jeżeli:

• nie widzi ku temu uzasadnienia prawnego lub zdrowotnego,
• nie ma technicznych możliwości wykonania czynności w terenie,
• są wątpliwości co do stanu świadomości osoby składającej oświadczenie (np. w przypadku osoby chorej psychicznie).

W takiej sytuacji można spróbować skontaktować się z inną kancelarią lub - jeśli sprawa dotyczy osoby chorej - wystąpić o powołanie kuratora lub opiekuna prawnego.

Kiedy i dlaczego warto skorzystać z wizyty notariusza w domu?

Wizyta notariusza w domu to rozwiązanie przewidziane prawem i dostępne w wyjątkowych sytuacjach. Najczęściej dotyczy osób starszych, obłożnie chorych lub tych, którzy z innych powodów nie mogą stawić się osobiście w kancelarii. Można w ten sposób sporządzić m.in. testament, pełnomocnictwo czy akt sprzedaży nieruchomości - choć ta ostatnia czynność wymaga zachowania szczególnej staranności.

Jak długo ważny jest testament notarialny?

Jeśli zastanawiasz się nad taką formą, skontaktuj się z kancelarią i przedstaw swoją sytuację. Warto pamiętać, że to notariusz decyduje, czy dana czynność może być wykonana poza jego siedzibą i jaka będzie jej całkowita cena.