Kiedy umowa dożywocia jest nieważna?

Klaudia Cichocka
26 czerwca 2025, godz. 12:30
Opinie (3)

Umowa dożywocia może zostać uznana za nieważną, ale wymaga to wykazania konkretnych okoliczności przez stronę. Nie wystarczy poczucie, że przyjęte warunki są niesprawiedliwe czy zwykła zmiana zdania. Duże znaczenie mają okoliczności i zachowania reprezentowane przez strony.







Na czym polega umowa dożywocia?



Umowa dożywocia polega na tym, że nabywca zobowiązuje się do zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania w zamian za przeniesienie własności nieruchomości.

Forma jest skierowana głównie do osób starszych, które nie mają bliskiej rodziny lub nie chcą obciążać jej swoją opieką. To rozwiązanie zapewnia seniorom stabilizację finansową i pomoc, jednocześnie uwalniając ich od obowiązku samodzielnego zarządzania nieruchomością.

Nabywca przyjmuje zbywcę jako domownika, ma obowiązek dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Darowizna, dożywocie czy testament? Co lepsze? Darowizna, dożywocie czy testament? Co lepsze?

Czy rodzina może podważyć umowę dożywocia?



Co do zasady, rodzina może spróbować podważyć umowę dożywocia, ale jest to trudne, ponieważ nie stanowi strony zawartej umowy. Sama niezgoda na treść umowy lub poczucie niesprawiedliwości nie wystarczy. W takich przypadkach kluczowa jest analiza okoliczności zawarcia umowy i zachowania stron najlepiej z pomocą prawnika.

Najczęściej rodzina próbuje wykazać wady oświadczenia woli, powołując się na działanie dożywotnika w stanie wyłączającym świadome podejmowanie decyzji, np. z powodu choroby, ale również innego zaburzenia czynności psychicznych nawet o charakterze przemijającym. Nie jest to jednak prosta procedura i wymaga zaangażowania specjalistów, np. psychiatry czy neurologa. Poza tym w trakcie procesu uwzględnione zostaną także opinie świadków zawarcia umowy.



Kiedy umowa dożywocia jest nieważna?



O unieważnienie umowy mogą jednak starać się przede wszystkim strony, czyli dożywotnik albo nabywca.

Umowa dożywocia jest nieważna, kiedy zaistniały tzw. wady oświadczenia woli, co oznacza, że dożywotnik działał pod wpływem:

  • błędu - błąd dotyczy treści czynności prawnej, kiedy darczyńca działa pod wpływem niezgodnego z prawdą wyobrażenia,
  • groźby - oświadczenie jest wynikiem groźby,
  • podstępu - oświadczenie jest wynikiem podstępu,
  • pozornego oświadczenia woli - jedna strona składa drugiej, która jest świadoma sytuacji, oświadczenie dla pozoru, czyli bez zamiaru dokonania czynności prawnej lub z zamiarem wywołania innych skutków niż te określone w oświadczeniu,
  • w stanie wyłączającym świadome podejmowanie decyzji - za brak świadomości albo swobody można uznać, np. choroby psychiczne, uzależnienie, psychozę czy niedorozwój umysłowy.


Przepisanie mieszkania za opiekę. Czy można przepisać mieszkanie za opiekę? Przepisanie mieszkania za opiekę. Czy można przepisać mieszkanie za opiekę?

Warto pamiętać, że prawo uchylenia się od skutków umowy dożywocia dotyczy osoby, która to oświadczenie złożyła. Strona powinna złożyć pisemne oświadczenie, w którym wskazuje okoliczności zawarcia umowy i oświadcza, że uchyla się od skutków prawnych.

Czy można zmienić umowę dożywocia u notariusza?



Nie można zmienić umowy dożywocia u notariusza, ale można podjąć kroki, które pozwolą na zmianę dożywocia na rentę.

Zgodnie z art. 913 Kodeksu cywilnego sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Decyzja może zostać podjęta, jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności.

Najczęściej związane jest to z poważnymi konfliktami albo rażącym zaniedbaniem obowiązków przez nabywcę, który np. nie przyjął zbywcy jako domownika - nie dostarcza wyżywienia, ubrań i wszystkich niezbędnych elementów do codziennego, komfortowego życia.

Służebność osobista - co to jest, jak działa i jakie ma konsekwencje? Służebność osobista - co to jest, jak działa i jakie ma konsekwencje?

W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

Sąd rozpatruje każdą sprawę indywidualnie i ocenia, w jakich przypadkach przyjąć rentę, a kiedy zdecydować o rozwiązaniu umowy.

Najczęściej zadawane pytania

Czy można zmienić umowę dożywocia u notariusza?
Nie można zmienić umowy dożywocia u notariusza, ale sąd może zamienić dożywocie na rentę na żądanie jednej ze stron.
Czy rodzina może podważyć umowę dożywocia?
Rodzina może próbować podważyć umowę, ale jest to trudne, ponieważ nie jest stroną umowy. Najczęściej powołuje się na wady oświadczenia woli, co wymaga dowodów i opinii specjalistów.
Czy sąd może rozwiązać umowę dożywocia?
Tak, w wyjątkowych przypadkach sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika rozwiązać umowę dożywocia, szczególnie jeśli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości.
Jak można uchylić się od skutków umowy dożywocia?
Strona, która złożyła oświadczenie, powinna złożyć pisemne oświadczenie wskazujące okoliczności zawarcia umowy i oświadczyć, że uchyla się od skutków prawnych.
Jakie obowiązki ma nabywca wobec dożywotnika?
Nabywca musi przyjąć zbywcę jako domownika, zapewnić mu wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło, opał, pomoc i pielęgnację w chorobie oraz zorganizować pogrzeb zgodny ze zwyczajami miejscowymi.
Kiedy umowa dożywocia może zostać uznana za nieważną?
Umowa dożywocia jest nieważna, jeśli wystąpiły wady oświadczenia woli, takie jak błąd, groźba, podstęp, pozorność lub stan wyłączający świadome podejmowanie decyzji.
Kto może starać się o unieważnienie umowy dożywocia?
O unieważnienie umowy mogą starać się przede wszystkim strony umowy, czyli dożywotnik lub nabywca.
Na czym polega umowa dożywocia?
Umowa dożywocia polega na tym, że nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie w zamian za przeniesienie własności nieruchomości.
W jakich sytuacjach sąd może zamienić dożywocie na rentę?
Sąd może zamienić dożywocie na rentę, jeśli między stronami powstały takie stosunki, że nie można wymagać od nich dalszej bezpośredniej styczności, np. w przypadku poważnych konfliktów lub rażącego zaniedbania obowiązków przez nabywcę.

Opinie (3)

  • W artykule brakuje wypowiedzi specjalisty w temacie,

    pan Karol, ekspert z branzy jak zarobic by sie nie narobic

    • 3 3

  • Jak to kiedy (1)

    Elekt wie najlepiej, ma doświadczenie

    • 2 2

    • Sprawdź w statystykach, ile jest takich umów. W każdej rodzinie i u każdej osoby samotnej.

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.