"Nie płaci alimentów. I nic nie mogę mu zrobić"

Jacek Markowski
5 maja 2025, godz. 08:05
Opinie (36)
Z pomocą prawnika można odzyskać długi alimentacyjne, nawet gdy dłużnik oficjalnie nie ma majątku.

W Polsce tysiące samotnych rodziców zmaga się z problemem niepłaconych alimentów. Często słyszymy: "on ma pieniądze, ale oficjalnie jest biedny", "pracuje na czarno i ukrywa dochody", "jeździ nowym samochodem, ale dzieciom nie daje ani złotówki". Czy naprawdę nic nie da się z tym zrobić? Wyjaśniamy, jakie konsekwencje grożą dłużnikom alimentacyjnym, jak egzekwować zaległe alimenty i co możesz zrobić, gdy były partner unika odpowiedzialności.




Realna historia - kiedy prawo przegrywa z cwaniactwem



Znasz historie dłużników uchylających się od alimentów?

- Mój były mąż oficjalnie nie ma dochodów. Od kilku lat nie płaci alimentów na nasze dzieci, a mimo to kupił sobie nowy samochód i wyjeżdża za granicę. Pracuje, ale bez umowy. Komornik umywa ręce. A ja? Zostałam z tym wszystkim sama - mówi pani Anna, matka dwójki dzieci, których ojciec został zobowiązany wyrokiem sądu do płacenia alimentów.
Takich historii są w Polsce tysiące. Część dłużników alimentacyjnych doskonale wie, jak "zniknąć z radaru" - pracują na czarno, przepisują majątek na rodzinę, wykazują minimalne dochody. Czy naprawdę są bezkarni?

Jakie konsekwencje grożą za niepłacenie alimentów?



  • Odpowiedzialność karna z art. 209 Kodeksu karnego


Osoba, która uchyla się od obowiązku alimentacyjnego, może zostać ukarana grzywną, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności do 1 roku. Jeżeli swoim zachowaniem naraża dziecko na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, grozi jej nawet 2 lata więzienia.

Aby rozpocząć postępowanie karne, wystarczy złożyć zawiadomienie o przestępstwie w prokuraturze lub na policji. Warto też dołączyć wyrok alimentacyjny, informacje o zaległościach i dotychczasowej egzekucji.

  • Egzekucja komornicza - co może zająć komornik?


Jeśli masz wyrok sądowy z klauzulą wykonalności, możesz złożyć wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji. Komornik może zająć m.in.:
  • do 60% wynagrodzenia za pracę,
  • środki z konta bankowego,
  • część emerytury lub renty,
  • inne składniki majątku: samochód, nieruchomości, udziały w firmie.


W przypadku alimentów nie obowiązuje kwota wolna od zajęcia, a egzekucja ma pierwszeństwo przed innymi wierzycielami.

Alimenty na dorosłe dziecko - kiedy obowiązek rodzica się kończy? Alimenty na dorosłe dziecko - kiedy obowiązek rodzica się kończy?

Co zrobić, gdy dłużnik ukrywa dochody i majątek?



  1. Skarga pauliańska - odzyskaj ukryty majątek. Jeśli dłużnik przepisał majątek na rodzinę lub znajomych (np. przepisał dom na matkę albo zarejestrował samochód na partnerkę), można złożyć skargę pauliańską do sądu. To procedura, dzięki której sąd może uznać takie działanie za bezskuteczne wobec wierzyciela alimentacyjnego - co oznacza, że egzekucja może objąć również ten "przepisany" majątek.
  2. Zbieraj dowody. W przypadku pracy "na czarno" trudno o klasyczne dokumenty, ale warto zbierać wszystko, co może potwierdzić faktyczne dochody dłużnika: zdjęcia, nagrania, screeny z social mediów, zeznania świadków. Możesz je wykorzystać w sądzie lub złożyć jako materiał dowodowy w prokuraturze.


Alimenty na byłą żonę - kiedy sąd je przyznaje? Alimenty na byłą żonę - kiedy sąd je przyznaje?

Czy państwo może pomóc? Fundusz Alimentacyjny



Jeśli egzekucja komornicza jest bezskuteczna, możesz złożyć wniosek o świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. To pomoc państwa wypłacana na rzecz dziecka, której wysokość odpowiada zasądzonym alimentom (ale nie więcej niż 500 zł miesięcznie). Aby z niego skorzystać, musisz spełniać kryterium dochodowe - obecnie nie więcej niż 1209 zł netto na osobę w rodzinie.

Fundusz Alimentacyjny sam podejmuje działania wobec dłużnika - m.in. nalicza odsetki, kieruje sprawy do komornika, zgłasza do rejestru dłużników, a nawet odbiera prawo jazdy.

Fundusz alimentacyjny - kto może z niego skorzystać i jak złożyć wniosek? Fundusz alimentacyjny - kto może z niego skorzystać i jak złożyć wniosek?

Alimenty zza granicy - co, jeśli dłużnik wyjechał?



Jeśli były partner pracuje za granicą, nadal możesz dochodzić alimentów. Polska współpracuje z krajami UE na podstawie rozporządzenia Bruksela I bis, a z innymi państwami na podstawie konwencji haskiej. Wniosek o egzekucję składasz w sądzie rejonowym właściwym dla Twojego miejsca zamieszkania. Sąd przekazuje sprawę organom w kraju, w którym przebywa dłużnik.

Egzekucja może potrwać dłużej, ale to narzędzie często przynosi efekty - zwłaszcza jeśli dłużnik ma tam legalne zatrudnienie.

Alimenty z zagranicy - jak dochodzić swoich praw? Alimenty z zagranicy - jak dochodzić swoich praw?

Czy można zmusić dłużnika do pracy?



W polskim prawie nie ma obowiązku pracy - nawet wobec dłużnika alimentacyjnego. Ale jeśli osoba uchyla się od zatrudnienia mimo realnych możliwości, można to zgłosić w prokuraturze jako uporczywe unikanie obowiązku alimentacyjnego.

W skrajnych przypadkach sąd może uznać, że dłużnik celowo nie podejmuje pracy, by uniknąć odpowiedzialności - co zwiększa szansę na karę ograniczenia wolności lub jej pozbawienia.

To możesz zrobić: warto działać



Niepłacenie alimentów to nie tylko moralne zaniedbanie - to przestępstwo. I choć wiele dłużników próbuje uciec od odpowiedzialności, prawo oferuje narzędzia, które - przy konsekwentnym działaniu - mogą przynieść efekty. Od komornika, przez Fundusz Alimentacyjny, aż po prokuraturę i sąd cywilny - masz możliwości. Najważniejsze to nie rezygnować.

Jeśli potrzebujesz pomocy - zwróć się do prawnika, ośrodka pomocy społecznej, organizacji wspierających samotne matki lub do adwokata rodzinnego. Działaj - dla siebie i dla swojego dziecka.

Najczęściej zadawane pytania

Co zrobić, gdy dłużnik ukrywa dochody i majątek?
Można złożyć skargę pauliańską do sądu, aby uznać przepisywanie majątku na inne osoby za bezskuteczne wobec wierzyciela alimentacyjnego. Warto także zbierać dowody na faktyczne dochody dłużnika.
Czy można uzyskać pomoc od państwa, jeśli egzekucja komornicza jest bezskuteczna?
Tak, można złożyć wniosek o świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, który wypłaca pomoc na rzecz dziecka do 500 zł miesięcznie, pod warunkiem spełnienia kryterium dochodowego.
Czy można zmusić dłużnika alimentacyjnego do pracy?
W polskim prawie nie ma obowiązku pracy, ale uporczywe unikanie zatrudnienia mimo możliwości można zgłosić jako przestępstwo, co może skutkować karą ograniczenia wolności lub jej pozbawienia.
Jak dochodzić alimentów, jeśli dłużnik wyjechał za granicę?
Można złożyć wniosek o egzekucję w sądzie rejonowym, który przekazuje sprawę organom w kraju, gdzie przebywa dłużnik. Polska współpracuje z krajami UE i innymi państwami na podstawie odpowiednich umów międzynarodowych.
Jak można egzekwować zaległe alimenty?
Można złożyć wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji, który może zająć do 60% wynagrodzenia, środki z konta bankowego, część emerytury lub renty oraz inne składniki majątku.
Jakie są konsekwencje prawne za niepłacenie alimentów w Polsce?
Osoba uchylająca się od obowiązku alimentacyjnego może zostać ukarana grzywną, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności do 1 roku. Jeśli naraża dziecko na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb, grozi jej do 2 lat więzienia.
Jacek Markowski

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (36)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.