Nowalijki wyróżniają się bogatym smakiem i aromatem. Wiele osób nie wyobraża sobie wiosennego jadłospisu bez świeżych warzyw z polskich upraw. Niektóre nowalijki można z łatwością wyhodować w domowych warunkach. Czy nowalijki są zdrowe? Jakie warzywa pojawiają się na rynku wczesną wiosną?
- Co to są nowalijki?
- Nowalijki - jakie warzywa?
- Nowalijki - pomidory
- Nowalijki - rzodkiewka
- Nowalijki - botwina
- Nowalijki - szczypior
- Nowalijki - szczaw
- Uprawa nowalijek - kiedy sieje się nowalijki?
Co to są nowalijki?
Nowalijki to warzywa pojawiające się wczesną wiosną po raz pierwszy w sezonie. Wczesne nowalijki dostępne są od marca do maja, a zbiory pochodzą ze szklarni. Kolejne, pochodzące z upraw gruntowych, pojawiają się pod koniec maja i w czerwcu. Wiele osób decyduje się na samodzielne wyhodowanie nowalijek, np. na własnym parapecie.
Wiosna na parapecie. Nowalijki z własnej uprawy
Obecnie świeże warzywa dostępne są przez cały rok. Międzynarodowa wymiana handlowa czy rozwój nowych technologii w rolnictwie sprawiły, że na rynku dostępne są niemal wszystkie warzywa i owoce przez cały rok. Wielu klientów zwraca jednak uwagę, że polskie nowalijki wyróżniają się niepowtarzalnym smakiem i zapachem.
Nowalijki - jakie warzywa?
Warto włączyć nowalijki do codziennego jadłospisu. Świeże warzywa dostarczają witamin i substancji odżywczych czy błonnika pokarmowego. Różnorodność dostępnych produktów sprawia, że łatwo znaleźć warzywa dla siebie.
Nowalijki to m.in.:
- rzodkiewka,
- młoda marchewka,
- sałata,
- pomidory,
- ogórki,
- szczypior,
- natka pietruszki,
- cebula dymka,
- botwina,
- szczaw.
Do nowalijek zalicza się również kiełki, np. rzodkiewki czy lucerny oraz rzeżuchę.
Jak siać rzeżuchę? Rzeżucha - wielkanocny symbol i cenne źródło witamin
Nowalijki - pomidory
Sezon na pomidory zaczyna się już w marcu i trwa przez całe lato. Na początku dostępne są warzywa wyhodowane w szklarniach, a z czasem pojawiają się również pomidory gruntowe. Warzywa bogate są w wapń, potas, żelazo czy magnez oraz witaminy C, K, E czy witaminy z grupy B. Pomidory to również dobre źródło błonnika. Jeden średni pomidor to około 25-30 kcal.
Kiedy siać pomidory? Wysiew pomidorów krok po kroku
Nowalijki - rzodkiewka
Rzodkiewka to jedna z najpopularniejszych i najchętniej wybieranych nowalijek. Pierwsze warzywa z polskich upraw znaleźć można już w marcu, sezon trwa do końca lata, a nawet początku jesieni. Rzodkiewka zawiera m.in. witaminę C, B6, potas, wapń czy kwas foliowy. Oprócz korzeni warto również wykorzystywać liście czy kiełki. Należy do warzyw niskokalorycznych.
Czy warto jeść sezonowe owoce?
Nowalijki - botwina
Botwina to młode liście, łodygi i korzenie buraka ćwikłowego. Kolejne niskokaloryczne warzywo, które jest jadalne w całości. Zawiera witaminę D, A, C, K czy z grupy B, a także błonnik, wapń, magnez czy żelazo. Botwinę można wykorzystać do koktajli, zup czy surówek. Szczyt sezonu wypada w maju i czerwcu.
Nowalijki - szczypior
Szczypior należy do warzyw, które łatwo wyhodować w domowym zaciszu. Intensywny oraz ostry smak sprawia, że często wykorzystywany jest jako dodatek do dań. Zawiera m.in. witaminy C, A, K oraz z grupy B, a także żelazo, potas, sód czy magnez. Szczypiorek w doniczce można uprawiać przez cały rok - wystarczy włożyć (najlepiej kiełkującą) cebulę do doniczki z ziemią, a nawet do szklanki z wodą.
Zobacz, co możesz uprawiać na balkonie. Ogródek w bloku
Nowalijki - szczaw
Szczaw pojawia się głównie w maju, a wiele osób decyduje się na samodzielne zbieranie liści. Roślinę można znaleźć również w warzywniakach i na targach. Zawiera m.in. witaminę C, A, E oraz z gruby B, a także potas, żelazo czy wapń. Ze szczawiu najczęściej przygotowuje się tradycyjną zupę z dodatkiem innych warzyw.
Uprawa nowalijek - kiedy sieje się nowalijki?
Terminy siewu warzyw różnią się w zależności od gatunku i konkretnej odmiany. Dokładne informacje na temat tego, kiedy siać i sadzić znajdziemy najczęściej na opakowaniach nasion. Najczęstszy termin to wiosna - początek albo połowa marca.
Wiele nowalijek można uprawiać w skrzyniach. Wnętrze skrzyni należy wyłożyć i przytwierdzić czarną folią, która zabezpieczy drewno przed gniciem. Na dno skrzyni wysypujemy keramzyt lub żwir. Na warstwę drenażu sypiemy odpowiednie podłoże do uprawy warzyw, dodajemy nawozy organiczne. W dnie skrzyni trzeba wyciąć otwory, przez które będzie odpływać nadmiar wody.
Kiedy najlepiej siać warzywa?
Uprawa nowalijek w skrzyniach to m.in.:
- rzodkiewka,
- szczypiorek,
- sałata,
- pietruszka,
- koperek.
Część wiosennych warzyw można wysiewać bezpośrednio do gruntu, a inne wymagają sadzenia z rozsady.
W domowych warunkach warto również wyhodować rzeżuchę. Kiełki rzeżuchy wzrosną w ciepłym i słonecznym miejscu - powinny osiągnąć wysokość ok. 6 cm. Po tygodniu będą gotowe do spożycia. Można wykorzystać jeden z trzech popularnych sposobów - sianie rzeżuchy na wacie albo ligninie, w doniczce albo miseczce.
