Podważenie testamentu - kiedy można to zrobić?
Testament to dokument, który określa, jak po śmierci spadkodawcy, ma zostać podzielony jego majątek. Jego treść często budzi kontrowersje, zwłaszcza gdy spadkobiercy czują się pokrzywdzeni lub pominięci. Istnieją jednak sytuacje, w których testament można skutecznie podważyć. Kiedy jest to możliwe? Jakie są przesłanki do unieważnienia testamentu i jak wygląda procedura sądowa?
- Czy każdy testament można podważyć?
- 1. Testament sporządzony w stanie wyłączającym świadome lub swobodne podjęcie decyzji
- 2. Testament sporządzony pod wpływem błędu
- 3. Testament sporządzony pod wpływem groźby lub nacisków
- 4. Testament niezgodny z wymogami formalnymi
- Błędy w testamencie własnoręcznym
- Błędy w testamencie notarialnym
- Jak podważyć testament?
- Terminy na podważenie testamentu
- Podważenie testamentu a zachowek
- Najważniejsze fakty
Czy każdy testament można podważyć?
Nie każdy testament można skutecznie unieważnić. Testamenty sporządzone u notariusza (testament notarialny) są znacznie trudniejsze do podważenia niż testamenty własnoręczne. Wynika to z faktu, że notariusz potwierdza tożsamość testatora, jego świadomość i zdolność do podejmowania decyzji.
Testamenty własnoręczne oraz inne formy testamentów mogą jednak zostać uznane za nieważne, jeśli wystąpią określone przesłanki.

Przesłanki unieważnienia testamentu mogą być różnorodne.
1. Testament sporządzony w stanie wyłączającym świadome lub swobodne podjęcie decyzji
Zgodnie z art. 945 Kodeksu cywilnego, testament jest nieważny, jeśli spadkodawca sporządził go w stanie, który uniemożliwiał mu świadome i swobodne podjęcie decyzji. Może to dotyczyć osób:
- cierpiących na choroby psychiczne, np. schizofrenię, chorobę afektywną dwubiegunową, zaawansowaną demencję czy chorobę Alzheimera,
- będących w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem narkotyków,
- znajdujących się w silnym szoku emocjonalnym, np. tuż po śmierci bliskiej osoby lub innej traumatycznej sytuacji,
- pod wpływem silnych leków, które mogły zaburzyć świadomość i zdolność do podejmowania racjonalnych decyzji.
Podważenie testamentu na tej podstawie wymaga dowodów, np. dokumentacji medycznej lub opinii biegłego psychiatry.
2. Testament sporządzony pod wpływem błędu
Testament może zostać uznany za nieważny, jeśli spadkodawca działał pod wpływem istotnego błędu. Przykłady:
- spadkodawca był przekonany, że jedno z jego dzieci zmarło, i dlatego nie uwzględnił go w testamencie,
- spadkodawca mylnie uważał, że dana osoba pomogła mu w trudnej sytuacji, dlatego zapisał jej część majątku,
- testator nie wiedział o istnieniu innych spadkobierców lub o rzeczywistej wartości swojego majątku.
Błąd musi być istotny, czyli taki, który miałby wpływ na treść testamentu. Jeśli spadkodawca wiedziałby prawdę, prawdopodobnie napisałby testament inaczej.

3. Testament sporządzony pod wpływem groźby lub nacisków
Testament nie może być wynikiem przymusu. Jeśli spadkodawca został zmuszony do sporządzenia testamentu w określonej formie, dokument można podważyć. Może to dotyczyć np.:
- groźby użycia siły wobec spadkodawcy,
- szantażu, np. groźby ujawnienia kompromitujących informacji,
- presji psychicznej, np. izolowania spadkodawcy od innych członków rodziny, aby wpłynąć na jego decyzję.
Aby sąd uznał testament za nieważny, konieczne jest przedstawienie dowodów na wywieranie wpływu na spadkodawcę. Mogą to być zeznania świadków, nagrania lub wiadomości wskazujące na przymus.
4. Testament niezgodny z wymogami formalnymi
Każdy testament musi spełniać określone wymagania prawne. Jeśli dokument został sporządzony niezgodnie z przepisami, może zostać uznany za nieważny.
Błędy w testamencie własnoręcznym
Testament holograficzny (własnoręczny) będzie nieważny, jeśli:
- nie został napisany w całości odręcznie (wydrukowany lub podyktowany innej osobie jest nieważny),
- nie zawiera daty sporządzenia (chyba że nie budzi to wątpliwości),
- brak w nim podpisu testatora.
Błędy w testamencie notarialnym
Choć testament notarialny jest trudniejszy do podważenia, również może zostać uznany za nieważny, jeśli:
- notariusz popełnił błąd formalny, np. nie sprawdził zdolności testatora do świadomego podjęcia decyzji,
- testament został sporządzony na podstawie fałszywych informacji podanych przez testatora.
Jak podważyć testament?
Podważenie testamentu odbywa się w postępowaniu sądowym. Kto może złożyć wniosek o unieważnienie testamentu?
Prawo do podważenia testamentu mają osoby, które mają w tym interes prawny, np.:
- spadkobiercy ustawowi, którzy zostali pominięci w testamencie,
- osoby, które otrzymały mniej, niż wynikałoby z dziedziczenia ustawowego,
- inni spadkobiercy, którzy kwestionują treść testamentu.
Jak wygląda procedura?
- Złożenie wniosku do sądu - należy skierować sprawę do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania spadkodawcy.
- Zebranie dowodów - wnioskodawca powinien dostarczyć dokumenty, zeznania świadków, ekspertyzy biegłych lub inne dowody potwierdzające nieważność testamentu.
- Rozprawa sądowa - sąd analizuje dowody i przesłuchuje świadków.
- Decyzja sądu - jeśli sąd uzna testament za nieważny, dziedziczenie odbywa się według wcześniejszego testamentu (jeśli istnieje) lub zgodnie z ustawą.
Terminy na podważenie testamentu
- 3 lata od momentu dowiedzenia się o okolicznościach unieważniających testament,
- 10 lat od śmierci spadkodawcy - po tym czasie nie można już wnieść sprawy o unieważnienie testamentu.
Podważenie testamentu a zachowek
Jeśli testament nie zostanie unieważniony, osoby uprawnione mogą dochodzić zachowku - części majątku, która przysługuje im ustawowo. Zachowek przysługuje małżonkowi, dzieciom oraz - w określonych sytuacjach - rodzicom zmarłego.

Najważniejsze fakty
- Testament można podważyć, jeśli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome działanie, pod wpływem błędu, groźby lub w sposób niezgodny z prawem.
- Najczęściej unieważniane są testamenty własnoręczne, ale również testament notarialny może zostać zakwestionowany.
- Podważenie testamentu wymaga postępowania sądowego oraz przedstawienia dowodów na jego nieważność.
- Na podważenie testamentu przysługuje termin 3 lat od momentu dowiedzenia się o przesłankach unieważnienia, jednak nie dłużej niż 10 lat od śmierci spadkodawcy.
Podważenie testamentu to skomplikowany proces, który wymaga solidnych dowodów. Warto skonsultować się z prawnikiem, aby ocenić, czy istnieją podstawy do skutecznego zakwestionowania dokumentu w sądzie.
Najczęściej zadawane pytania
Opinie (5) 2 zablokowane
-
2025-03-26 16:43
Opinia wyróżniona
testamentu
nie należy zmieniać bo ludzie nie po to załatwiają za życia swoje sprawy ziemskie żeby ktoś potem zmieniał ich ostatnią wolę
- 2 2
Wszystkie opinie
-
2025-03-26 13:51
Zachowek (2)
Ja formalnie z pytaniem, moi rodzice zmarli w odstępie 10 lat jedno od drugiego,byłam z nimi z konflikcie, rodzinnym, nie zostałam do czasu przejścia na emeryturę powiadomiona przez brata o ich śmierci,czy był testament czy należy mi się w takiej sytuacji za howek, po znalezieniu przez policie brata przekazał mi wulgarnym tonem ze rodzice przed śmiercią moja cześć dali mojej córce a ich wnuczce i że zachowek mi się nie należy,chce wiedzieć czy to prawda i czy mam szanse walczyć i ubiegać się o zachowek choć minęło już 15 lat.bede wdzięczna za odpowiedz
- 0 3
-
2025-03-26 14:05
Testamęt
Sama piszesz ze żyłaś w konfkikcie z rodzicami przez tyle lat . To po co wyciagasz ręce po majątek rodziców . Testament powinien być świety i żadne prawo nie powinno podważać testamętu. Mój majątek i moje prawo komu je przepisze i nic nikogo nie powinno to interesować. A podważanie przes sądy to igerowanie w prawo wlasności .
- 2 1
-
2025-03-26 16:40
jeżeli testament napisała tylko matka
i tobie w nim nic nie zostawiła to możesz ubiegac sie o zachowek po ojcu jesli on nie napisał testamentu ale takie sprawy załatwia sie chyba tylko do lat pięciu
- 0 0
-
2025-03-26 16:01
Jaki jest sens pisania testamentu
Jeśli ktoś po naszej śmierci weźmie prawnika i zrobi z niego co chce np.zrobią z nas świrów nie spełnia rozumu i tyle po testamencie Dużo się słyszy o ludziach którzy wyrazili ostatnią wolę a potem ktoś to zmieniał smutne i okrutne to jest
- 1 3
-
2025-03-26 16:43
Opinia wyróżniona
testamentu
nie należy zmieniać bo ludzie nie po to załatwiają za życia swoje sprawy ziemskie żeby ktoś potem zmieniał ich ostatnią wolę
- 2 2
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.