Dlaczego pomidory pękają? Sprawdź, co robisz źle i jak to...
16 lipca 2025
(2 opinie)
Przedawnienie zachowku: ile masz czasu na dochodzenie swoich praw?
30 czerwca 2025, godz. 08:05
Zachowek to jedno z podstawowych praw osób najbliższych spadkodawcy - pozwala dochodzić części majątku nawet wtedy, gdy zostały pominięte w testamencie. Ale to prawo nie jest wieczne. Upływ czasu może sprawić, że sąd oddali pozew, a pieniądze przepadną bezpowrotnie. Sprawdź, kiedy dokładnie następuje przedawnienie zachowku, jak liczyć terminy i w jakich sytuacjach możesz jeszcze walczyć o spadek.
- Czym jest zachowek i kto ma do niego prawo?
- Przedawnienie roszczenia o zachowek - kiedy i jak następuje?
- Czy przedawnienie zachowku oznacza, że wszystko przepadło?
- Kiedy termin przedawnienia może się przesunąć?
- A co z darowiznami sprzed wielu lat?
- Jak skutecznie dochodzić zachowku przed przedawnieniem?
- Przedawnienie zachowku a mediacje i ugody
- Czy warto walczyć o zachowek po przedawnieniu?
- Najważniejsze fakty: ile masz czasu na dochodzenie zachowku?
Czym jest zachowek i kto ma do niego prawo?
- zstępni (dzieci, wnuki itd.),
- małżonek,
- rodzice spadkodawcy - ale tylko wtedy, gdy nie ma dzieci.
Wysokość zachowku zależy od kilku czynników - przede wszystkim od liczby uprawnionych oraz tego, czy są trwale niezdolni do pracy lub małoletni. Wynosi zazwyczaj połowę lub dwie trzecie wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym.
Kto dziedziczy majątek, gdy nie masz testamentu? Możesz się zdziwić
Przedawnienie roszczenia o zachowek - kiedy i jak następuje?
Choć prawo do zachowku wynika bezpośrednio z kodeksu cywilnego, nie jest wieczne. Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu nie można skutecznie domagać się zapłaty zachowku przed sądem.
Art. 1007 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego przewiduje dwie podstawowe sytuacje:
- 5 lat od ogłoszenia testamentu - jeżeli spadkodawca sporządził testament, termin przedawnienia liczony jest od dnia ogłoszenia testamentu.
- 5 lat od otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy) - jeśli nie było testamentu lub roszczenie dotyczy darowizn dokonanych za życia spadkodawcy, liczy się datę śmierci.
Jak długo ważny jest testament notarialny?
W praktyce najczęściej spotykany termin to 5 lat od ogłoszenia testamentu, co oznacza, że np. jeśli testament został ogłoszony rok po śmierci, to czas na dochodzenie zachowku wydłuża się o ten rok.
Czy przedawnienie zachowku oznacza, że wszystko przepadło?
Nie zawsze. Przedawnienie to nie wygaśnięcie roszczenia, a jedynie jego osłabienie. Jeśli pozwany (czyli osoba, od której domagamy się zapłaty zachowku) nie podniesie zarzutu przedawnienia w sądzie, sąd nie uwzględni go z urzędu. Oznacza to, że nawet po upływie terminu teoretycznie można wygrać sprawę, ale tylko jeśli druga strona nie powoła się na przedawnienie.
Co więcej, sądy coraz częściej analizują, czy powołanie się na przedawnienie nie narusza zasad współżycia społecznego - zwłaszcza w sytuacjach, gdy spadkobierca działał nieuczciwie lub celowo ukrywał testament.
Jak odnaleźć testament? Praktyczny poradnik krok po kroku
Kiedy termin przedawnienia może się przesunąć?
Są przypadki, w których bieg terminu przedawnienia może być:
- przerwany - np. poprzez złożenie pozwu lub wezwania do zapłaty,
- zawieszony - np. gdy uprawniony do zachowku nie miał zdolności do czynności prawnych (np. był małoletni lub ubezwłasnowolniony).
Po przerwaniu biegu przedawnienia termin zaczyna biec od nowa. Przykładowo: jeśli po 3 latach od ogłoszenia testamentu wyślesz wezwanie do zapłaty zachowku, termin biegnie znów od początku i masz kolejne 5 lat.
A co z darowiznami sprzed wielu lat?
Często zdarza się, że spadkodawca jeszcze za życia przekazuje większość majątku w formie darowizn - na przykład jednemu z dzieci. Czy takie darowizny też wliczają się do zachowku?
Tak - ale tylko te dokonane w ciągu 10 lat przed śmiercią spadkodawcy (dotyczy to osób niespokrewnionych lub dalszej rodziny). W przypadku darowizn na rzecz zstępnych (np. dzieci), termin 10-letni nie obowiązuje - mogą być doliczane do substratu zachowku bez względu na czas ich dokonania.
To oznacza, że jeśli ojciec przekazał synowi nieruchomość 15 lat przed śmiercią, a potem zmarł, córka może doliczyć tę nieruchomość do masy spadkowej i żądać zachowku - bo darowizna była na rzecz zstępnego.
Kiedy należy się zachowek? Notariusz radzi
Jak skutecznie dochodzić zachowku przed przedawnieniem?
Najlepiej działać szybko i zgodnie z procedurami. Oto najważniejsze kroki:
- Ustal wartość spadku i ewentualnych darowizn.
- Wyślij wezwanie do zapłaty zachowku - najlepiej listem poleconym.
- Złóż pozew do sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
Wezwanie do zapłaty nie zawsze przerywa bieg przedawnienia - tylko wtedy, gdy spełnia warunki przewidziane przez prawo (np. zawiera dokładną kwotę, uzasadnienie, dane stron itd.).
Najbezpieczniej złożyć pozew - to zawsze przerywa bieg terminu.
Ranking.trojmiasto.pl – Najlepsze doradztwo prawne w Trójmieście Gdańsk, Gdynia, Sopot
-
Gdańsk, Kalinowa 43/1
5.9 (101 ocen)
-
Gdynia, pl. Górnośląski 21/3
6.0 (101 ocen)
-
Gdynia, Starowiejska 52/3A
6.0 (42 oceny)
Przedawnienie zachowku a mediacje i ugody
Jeśli próbujesz polubownie dojść do porozumienia z osobą, która otrzymała spadek lub darowiznę, warto wiedzieć, że:
- złożenie wniosku o mediację lub udział w postępowaniu pojednawczym może również przerwać bieg przedawnienia,
- ugoda zawarta przed sądem daje podstawę do egzekucji, jeśli nie zostanie wykonana dobrowolnie.
Ale uwaga: negocjacje prowadzone nieformalnie (np. e-maile czy rozmowy telefoniczne) nie wstrzymują biegu przedawnienia. Warto to dokumentować i jednocześnie działać procesowo.
Czy warto walczyć o zachowek po przedawnieniu?
Choć formalnie roszczenie jest już przedawnione, wiele zależy od okoliczności:
- Jeśli zachowek został pominięty z premedytacją, a spadkobierca działał w złej wierze, sąd może odrzucić zarzut przedawnienia.
- Jeżeli masz mocne dowody na to, że o testamencie dowiedziałeś się z opóźnieniem, można próbować wykazać, że termin powinien być liczony później.
Takie przypadki są jednak trudne i wymagają wsparcia prawnika.
Najważniejsze fakty: ile masz czasu na dochodzenie zachowku?
- 5 lat od ogłoszenia testamentu - jeśli był testament.
- 5 lat od śmierci spadkodawcy - jeśli dziedziczenie ustawowe lub sprawa dotyczy darowizn.
- Termin może być przerwany lub zawieszony, np. przez złożenie pozwu lub wiek uprawnionego.
- Po upływie terminu roszczenie się przedawnia, ale sąd nie uwzględni tego automatycznie - musi być zarzut ze strony pozwanego.
Najczęściej zadawane pytania
Czy darowizny sprzed wielu lat wliczają się do zachowku?
Darowizny na rzecz osób niespokrewnionych lub dalszej rodziny wlicza się do zachowku, jeśli zostały dokonane w ciągu 10 lat przed śmiercią spadkodawcy. W przypadku darowizn dla zstępnych (np. dzieci) nie ma ograniczenia czasowego.
Czy mediacje i ugody wpływają na przedawnienie zachowku?
Złożenie wniosku o mediację lub udział w postępowaniu pojednawczym może przerwać bieg przedawnienia. Ugoda zawarta przed sądem daje podstawę do egzekucji. Nieformalne negocjacje nie wstrzymują biegu przedawnienia.
Czy po przedawnieniu zachowku można jeszcze dochodzić roszczenia?
Po przedawnieniu roszczenie nie wygasa, ale jest osłabione. Sąd uwzględni przedawnienie tylko, jeśli pozwany podniesie taki zarzut. W niektórych przypadkach sąd może odrzucić zarzut przedawnienia, jeśli narusza on zasady współżycia społecznego.
Czy warto walczyć o zachowek po przedawnieniu?
Można próbować, jeśli są dowody na działanie w złej wierze lub opóźnione powzięcie informacji o testamencie, ale takie sprawy są trudne i wymagają wsparcia prawnika.
Czym jest zachowek i kto ma do niego prawo?
Zachowek to prawo najbliższej rodziny zmarłego do określonej części spadku, nawet jeśli została pominięta w testamencie. Uprawnieni to zstępni (dzieci, wnuki), małżonek oraz rodzice spadkodawcy (gdy nie ma dzieci).
Jak można przerwać lub zawiesić bieg terminu przedawnienia zachowku?
Bieg terminu można przerwać np. przez złożenie pozwu lub wezwania do zapłaty, a zawiesić, gdy uprawniony nie miał zdolności do czynności prawnych (np. był małoletni lub ubezwłasnowolniony). Po przerwaniu termin biegnie od nowa.
Jak skutecznie dochodzić zachowku przed przedawnieniem?
Należy ustalić wartość spadku i darowizn, wysłać wezwanie do zapłaty zachowku (najlepiej listem poleconym) oraz złożyć pozew do sądu rejonowego. Najbezpieczniej złożyć pozew, bo zawsze przerywa bieg terminu.
Jaka jest wysokość zachowku?
Wysokość zachowku wynosi zazwyczaj połowę lub dwie trzecie wartości udziału spadkowego, jaki przypadłby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym. Zależy to od liczby uprawnionych oraz ich sytuacji (np. małoletni, niezdolni do pracy).
Jakie są najważniejsze terminy dotyczące dochodzenia zachowku?
5 lat od ogłoszenia testamentu (jeśli był testament) lub 5 lat od śmierci spadkodawcy (dziedziczenie ustawowe lub darowizny). Termin może być przerwany lub zawieszony, a po upływie roszczenie się przedawnia, ale sąd uwzględni to tylko na zarzut pozwanego.
Kiedy następuje przedawnienie roszczenia o zachowek?
Roszczenie o zachowek przedawnia się po 5 latach od ogłoszenia testamentu (jeśli był testament) lub 5 latach od śmierci spadkodawcy (jeśli nie było testamentu lub sprawa dotyczy darowizn).
Jacek Markowski
Zobacz także
Jakie znaki zostawiają złodzieje na drzwiach?
16 lipca 2025
(4 opinie)
Jak przyciąć róże po przekwitnięciu?
16 lipca 2025
Opinie (4)
-
2025-06-30 13:32
Czy należy sie zachowek (3)
Jeśli jest więcej dzieci a jedno z nich wykupiło mieszkanie rodziców i przepisało je tylko na siebie nie zważając na rodzeństwo bo w sumie to jest cwaniactwo
- 4 5
-
2025-06-30 19:22
(2)
Może to rodzeństwo nie wykazało chęci, by się dołożyć do wykupu a teraz wyciągają łapy. Mam taki przypadek w rodzinie, wszyscy bogaci, nikt nie chciał się złożyć na wykup a teraz żeby podzielić się mieszkaniem to wszyscy chętni.
- 2 2
-
2025-07-01 18:53
mijasz sie z prawdą
nie kazdy poprostu ma żeby sie dołożyc to raz a dwa w mieszkaniu moga znajdowac sie cenne rzeczy czy nawet oszczędnosci które" nowy właściciel" zgarnia tylko dla siebie więc uważam że powinien sie należec dla wszystkich jakis procent .Byłbym złym rodzicem gdybym miał pominąc biedniejsze dzieci więc lepiej za życia nie przepisywać na nikogo nic
- 1 0
-
2025-07-01 19:09
A po co wykupywać?
Po śmierci rodziców podzielić na wszystkie dzieci i nie będzie kłótni
- 0 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.