Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia - kiedy warto ją podpisać?

Jacek Markowski
26 kwietnia 2025, godz. 08:05
Opinie
Czasem bardziej opłaca się zrzec dziedziczenia.

Dziedziczenie nie zawsze oznacza korzyści majątkowe. Czasami spadek może wiązać się z długami lub konfliktami rodzinnymi. W takich sytuacjach warto rozważyć zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia, która pozwala na rezygnację z prawa do spadku jeszcze za życia spadkodawcy. Wyjaśniamy jak sporządzić umowę o zrzeczenia się dziedziczenia i co ona faktycznie daje.




1. Czym jest umowa o zrzeczenie się dziedziczenia?



Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia to porozumienie zawierane między przyszłym spadkodawcą, a potencjalnym spadkobiercą ustawowym. Na mocy tej umowy spadkobierca rezygnuje z prawa do dziedziczenia po spadkodawcy. Umowa ta musi być zawarta w formie aktu notarialnego, w przeciwnym razie jest nieważna. Skutki prawne takiej umowy następują dopiero po śmierci spadkodawcy.

Kiedy należy się zachowek? Notariusz radzi Kiedy należy się zachowek? Notariusz radzi

2. Kiedy warto zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia?



Zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia może być korzystne w następujących sytuacjach:
  • Uniknięcie dziedziczenia długów: Jeśli spadkodawca posiada znaczne zobowiązania finansowe, spadkobierca może chcieć uniknąć odpowiedzialności za nie.
  • Planowanie sukcesji: Spadkodawca może chcieć przekazać majątek konkretnym osobom, a zrzeczenie się dziedziczenia przez innych spadkobierców może ułatwić ten proces.
  • Uniknięcie konfliktów rodzinnych: W rodzinach, gdzie relacje są napięte, zrzeczenie się dziedziczenia może zapobiec przyszłym sporom o majątek.


3. Skutki prawne zrzeczenia się dziedziczenia



Zrzeczenie się dziedziczenia powoduje, że spadkobierca oraz jego zstępni (np. dzieci, wnuki) są traktowani tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku. Oznacza to, że nie mają prawa do spadku ani do zachowku, chyba że umowa stanowi inaczej. Możliwe jest ograniczenie skutków umowy tylko do osoby zrzekającej się, co wymaga wyraźnego zapisu w akcie notarialnym.

Kto dziedziczy majątek, gdy nie masz testamentu? Możesz się zdziwić Kto dziedziczy majątek, gdy nie masz testamentu? Możesz się zdziwić

4. Różnica między zrzeczeniem się dziedziczenia a odrzuceniem spadku



Choć oba pojęcia mogą wydawać się podobne, istnieją istotne różnice:
  • Zrzeczenie się dziedziczenia: Umowa zawierana za życia spadkodawcy, wymaga zgody obu stron i formy aktu notarialnego.
  • Odrzucenie spadku: Jednostronne oświadczenie składane po śmierci spadkodawcy, w terminie 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o spadku.


Warto zaznaczyć, że zrzeczenie się dziedziczenia jest działaniem prewencyjnym, podczas gdy odrzucenie spadku jest reakcją na zaistniałą sytuację.

5. Możliwość uchylenia się od skutków umowy



Umowę o zrzeczenie się dziedziczenia można uchylić, ale tylko za zgodą obu stron i w formie aktu notarialnego. Jeśli spadkodawca już nie żyje, uchylenie umowy nie jest możliwe. W wyjątkowych przypadkach, gdy umowa została zawarta pod wpływem błędu, groźby lub podstępu, można próbować ją unieważnić na drodze sądowej.



6. Koszty związane z zawarciem umowy



Koszt sporządzenia aktu notarialnego zależy od stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Maksymalna taksa notarialna za czynności niewymienione w przepisach wynosi 200 zł, do której dolicza się 23% podatku VAT oraz opłatę za wypisy (6 zł za stronę). W praktyce całkowity koszt może wynieść około 300-400 zł.

Najważniejsze fakty



Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia to narzędzie prawne pozwalające na świadome i przemyślane zarządzanie przyszłym dziedziczeniem. Może być szczególnie przydatna w sytuacjach, gdy spadek wiąże się z długami lub potencjalnymi konfliktami. Decyzja o jej zawarciu powinna być poprzedzona konsultacją z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie zrozumieć jej konsekwencje i upewnić się, że odpowiada ona indywidualnym potrzebom i sytuacji życiowej stron.

Najczęściej zadawane pytania

Czy można uchylić się od skutków umowy o zrzeczenie się dziedziczenia?
Tak, ale tylko za zgodą obu stron i w formie aktu notarialnego. Po śmierci spadkodawcy uchylenie umowy nie jest możliwe, chyba że umowa była zawarta pod wpływem błędu, groźby lub podstępu.
Czym jest umowa o zrzeczenie się dziedziczenia?
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia to porozumienie między przyszłym spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą ustawowym, w którym spadkobierca rezygnuje z prawa do dziedziczenia. Musi być zawarta w formie aktu notarialnego.
Jaka jest różnica między zrzeczeniem się dziedziczenia a odrzuceniem spadku?
Zrzeczenie się dziedziczenia to umowa zawierana za życia spadkodawcy, wymagająca zgody obu stron i aktu notarialnego, natomiast odrzucenie spadku to jednostronne oświadczenie składane po śmierci spadkodawcy.
Jakie są koszty związane z zawarciem umowy o zrzeczenie się dziedziczenia?
Koszt sporządzenia aktu notarialnego wynosi maksymalnie 200 zł plus 23% VAT oraz opłata za wypisy, co w praktyce daje około 300-400 zł.
Jakie są skutki prawne zrzeczenia się dziedziczenia?
Zrzeczenie się dziedziczenia powoduje, że spadkobierca i jego zstępni są traktowani jakby nie dożyli otwarcia spadku, co oznacza brak prawa do spadku i zachowku, chyba że umowa stanowi inaczej.
Kiedy warto zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia?
Warto zawrzeć umowę, aby uniknąć dziedziczenia długów, ułatwić planowanie sukcesji lub zapobiec konfliktom rodzinnym.
Jacek Markowski

Opinie