Urlop wychowawczy 2023 - komu przysługuje i ile trwa?

Klaudia Cichocka
18 listopada 2022 (artykuł sprzed 1 roku) 

Urlop wychowawczy to dodatkowy okres obok urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego, który opiekunowie mogą wykorzystać na opiekę nad dzieckiem. Przepisy określają czas trwania i warunki korzystania, a także sposoby rezygnacji czy zasady łączenia pracy zarobkowej z urlopem wychowawczym.







Na czym polega urlop wychowawczy?



Urlop wychowawczy przysługuje zarówno matce, jak i ojcu pracującym minimum 6 miesięcy włączając poprzednie okresy zatrudnienia w tym także okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Zapewnia możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem, a prawa i obowiązki pracownicze zostają zawieszone. Na dodatkowe świadczenia mogą liczyć wyłącznie osoby o niskich dochodach.

Z urlopu wychowawczego można korzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.

Okres urlopu wychowawczego wlicza się do okresu zatrudnienia.

Czy wspominać w CV o urlopie wychowawczym?



Urlop wychowawczy 2023 - ile trwa?



Urlop wychowawczy trwa maksymalnie 36 miesięcy.

Okres urlopu wychowawczego może zostać wydłużony o kolejne 36 miesięcy, jeżeli dziecku zostanie przyznane orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Pracownik może wykorzystać urlop do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Jak korzystać z urlopu wychowawczego?



Urlop wychowawczy może zostać wykorzystany przez obojga rodziców w tym samym czasie, ale w określonym systemie. Jeden z rodziców ma możliwość przebywania na urlopie przez 35 miesięcy, a drugi wyłącznie 1 miesiąc. Prawo nie przewiduje przeniesienia niewykorzystanego okresu na drugiego rodzica, np. jeżeli ojciec nie wykorzysta miesięcznego okresu nie przechodzi on na matkę, która może przebywać na urlopie 35 miesięcy. Rodzice mogą korzystać z urlopu równocześnie, ale łączny okres korzystania nie może przekraczać maksymalnego wymiaru przedstawionego w Kodeksie pracy.

Kariera mamy, czyli jak pogodzić pracę z wychowaniem dziecka



Pełny urlop wychowawczy może zostać wykorzystany przez jednego rodzica w określonych przypadkach:

  • drugi rodzic albo opiekun nie żyje,
  • drugi rodzic albo opiekun nie ma władzy rodzicielskiej,
  • drugi rodzic albo opiekun został pozbawiony władzy rodzicielskiej,
  • drugi rodzic albo opiekun ma ograniczoną, albo zawieszoną władzę rodzicielską.

Urlop wychowawczy może zostać udzielony w maksymalnie 5 częściach.



Wniosek o urlop wychowawczy - co powinien zawierać?



Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego musi zostać złożony w formie pisemnej minimum 21 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Wniosek o urlop wychowawczy powinien zawierać przede wszystkim:

  • dane pracownika,
  • dane pracodawcy,
  • dane dziecka,
  • wymiar urlopu wychowawczego i okres, w którym ma zostać przyznany,
  • jeżeli urlop był już wykorzystywany - oświadczenie o poprzednich częściach przez pracownika,
  • jeżeli urlop był już wykorzystywany - oświadczenie o poprzednich częściach wykorzystanych przez drugiego rodzica albo opiekuna.

Czy urlop wychowawczy jest płatny?



Urlop wychowawczy jest bezpłatny. Pracownik zyskuje jednak ochronę w czasie trwania urlopu - nie może zostać zwolniony od dnia złożenia wniosku u przyznanie urlopu do dnia zakończenia, a także od dnia złożenia wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu.

Umowa z pracownikiem może zostać rozwiązana tylko, jeżeli zostanie ogłoszona upadłość albo likwidacja firmy oraz w momencie, gdy zaistnieją przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Żłobek, a może opiekunka. Co lepsze dla dziecka?



Po powrocie z urlopu wychowawczego pracownik:

  • wraca na dotychczasowe stanowisko, równorzędne albo inne odpowiadające kwalifikacjom,
  • otrzymuje wynagrodzenie minimum takie jak przed urlopem.

Praca na urlopie wychowawczym - czy na urlopie wychowawczym można podjąć pracę?



Praca na urlopie wychowawczym jest możliwa. Osoba może podjąć się wykonywania obowiązków u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo w ramach innej działalności, a także zająć się podnoszeniem kwalifikacji i nauką. Praca zarobkowa i szkolenia są możliwe pod warunkiem, że nie ograniczają możliwości sprawowania opieki nad dzieckiem.

Innym rozwiązaniem jest obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu.

Wypowiedzenie a urlop wychowawczy



Rezygnacja z urlopu wychowawczego



Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego w określonych warunkach:

  • w dowolnym momencie po udzieleniu zgody pracodawcy,
  • maksymalnie 30 dni przez powrotem do pracy po zawiadomieniu pracodawcy.

Przepisy przewidują również możliwość rezygnacji z urlopu wychowawczego po złożeniu wniosku - najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem urlopu.

Pracodawca może wezwać pracownika do wykonywania obowiązków w momencie, gdy ustalono trwałe zaprzestanie opieki nad dzieckiem. Termin stawienia się w pracy nie może być późniejszy niż w ciągu 30 dni od dnia wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.