Odwołanie darowizny. Czy można cofnąć darowiznę?

Klaudia Cichocka
14 kwietnia 2024 

Czy można cofnąć darowiznę? Przepisy przewidują możliwość odwołania darowizny w określonych sytuacjach. Darczyńca ma szansę odzyskać majątek jeżeli zaistnieją warunki uzasadniające przygotowanie oświadczenia. W każdym przypadku warto skontaktować się z prawnikiem albo radcą prawnym.







Czy można cofnąć darowiznę?



Przepisy umożliwiają odwołanie darowizny zarówno po wykonaniu, jak i niewykonanej.

Odwołanie darowizny niewykonanej odbywa się na podstawie art. 896 Kodeksu cywilnego. Darczyńca może zdecydować się na odwołanie darowizny, która jeszcze nie została wykonana w sytuacji, gdy jego stan majątkowy uległ zmianie po zawarciu umowy. Zmiany sprawiły, że darczyńca po przekazaniu darowizny dozna uszczerbku dla własnego utrzymania odpowiednio do usprawiedliwionych potrzeb albo dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Art. 897 wskazuje, że w sytuacji gdy darczyńca popadnie w niedostatek po wykonaniu darowizny obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obdarowany może jednak zwolnić się od tego obowiązku zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.

Cofnięcie darowizny możliwe jest również w sytuacji wykazania rażącej niewdzięczności nawet jeżeli darowizna została już wykonana.

Zgłoszenie darowizny. Jak urząd skarbowy sprawdza darowizny? Zgłoszenie darowizny. Jak urząd skarbowy sprawdza darowizny?

Cofnięcie darowizny - jak przebiega?



Darczyńca przekazuje pisemne oświadczenie o cofnięciu darowizny obdarowanemu, który następnie ma obowiązek wywiązania się ze zobowiązania. Najlepiej przekazać oświadczenie za pośrednictwem listu poleconego za zwrotnym potwierdzeniem odbioru albo skorzystać z innej możliwość doręczenia zapewniającej dowód doręczenia.

Jeżeli obdarowywany nie chce przekazać majątku na rzecz darczyńcy niezbędna okaże się droga sądowa.

W przypadku wykazania rażącej niewdzięczności zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

Czy można cofnąć darowiznę po 10 latach?



Darowiznę można cofnąć po 10 latach i w dowolnym momencie, kiedy zaistnieją odpowiednie warunki. Najczęściej darczyńca powołuje się na rażącą niewdzięczność. W tym przypadku ma rok na dopełnienie formalności od momentu, w którym dowiedział się o niewdzięczności.

Rażąca niewdzięczność - co to jest?



Przez rażącą niewdzięczność rozumie się umyślne i celowe działanie na szkodę darczyńcy, niewywiązywanie się z obowiązków wynikających z umowy czy uchylanie się od obowiązków.

Należy jednak pamiętać, że nie każde działanie lub zaniechanie obdarowanego będzie uznane za rażącą niewdzięczność. Interpretacja pozostaje w gestii sądów, które oceniają konkretne zachowania obdarowanego w świetle obowiązujących norm moralnych i społecznych.

Ocena rażącej niewdzięczności zawsze odbywa się w konkretnym kontekście, z uwzględnieniem:

  • charakteru relacji między darczyńcą a obdarowanym,
  • możliwości i sytuacji życiowej obdarowanego,
  • stopnia winy obdarowanego.

W przypadku wątpliwości co do tego, czy dane zachowanie stanowi rażącą niewdzięczność, należy zasięgnąć porady prawnej.

Darowizna od rodziców. Jak zgłosić darowiznę od rodziców? Darowizna od rodziców. Jak zgłosić darowiznę od rodziców?

Rażąca niewdzięczność - przykłady



  • przemoc fizyczna lub psychiczna
  • kradzież
  • fałszywe oskarżenia
  • znieważanie
  • niewykorzystanie darowizny zgodnie z jej przeznaczeniem

Ile kosztuje cofnięcie darowizny?



Jeżeli obdarowywany nie chce wywiązać się z konieczności cofnięcia darowizny niezbędne jest wejście na drogę sądową. Opłata skarbowa to 5 proc. wartości przedmiotu sporu. Darczyńca ponosi również koszty związane ze wsparciem adwokata albo radcy prawnego - wynagrodzenie zależy od indywidualnych ustaleń, opłatę od pełnomocnictwa - 17 zł i uzyskania dodatkowych dokumentów, np. opinii biegłych. Jeżeli darczyńca udowodni swoje racje, koszty procesu poniesie obdarowywany.